Duman dedektörleri; son dönemde evlerden okullara, hastanelerden alışveriş merkezlerine kadar birçok yerde kullanılan ve temel olarak yangını önlemeye yönelik geliştirilmiş cihazlardır.
Özellikle sigaranın kapalı mekânlarda kullanımının yasaklanmasından sonra bu cihazlar caydırıcılık noktasında önemli bir işleve sahip olmuştur. Oluşabilecek tehlikelerde yangını önlemenin ilk basamağı duman detektörü olarak kabul görür. Nitekim duman dedektörü tehlikeyi ne kadar erkenden tespit eder ve sesli ikazda bulunursa yangına müdahale de o kadar hızlı olur. Bu sayede yangından kaynaklı oluşabilecek can ve mal kaybı ihtimali de en aza indirilmiş olur.
Duman dedektörü, yangının belirtileri başladığı anda oluşan ışık, ısı ve gazı algılayarak sesli ikaz veren bir cihazdır. Günümüzde gelişen insan ihtiyaçları ve yükselen teknoloji ışığında duman dedektörleri zorunlu bir ihtiyaç halini alır. Işık ve ısı duyarlı duman dedektörleri genellikle evlerde kullanılan cihazlardır. Dumana duyarlı olan dedektörler ise yoğun kalabalık ortamların oluştuğu alışveriş merkezlerinde ya da fabrikalarda kullanılır. Alışveriş merkezlerinde en küçük bir ısı ve ışık değişimine tepki veren dedektörler, yangına karşı bir önlem oluşturmaktan ziyade kaos oluşturmaktan başka bir işe yaramaz. Okullarda kullanılan ve basit bir sigara dumanına tepki veren duman dedektörü de aynı şekilde gereksiz bir panik havası oluşturur. Yani kullanılan mekanın özelliklerine göre duman dedektörünün nitelikleri farklılıklar göstermelidir. İşletme sahiplerinin dedektör seçiminde buna uygun şekilde davranması önemlidir.
Duman dedektörünün çalışma prensibi, olması gereken seviyenin üzerinde ısı, duman ve ışığın algılanması sonucunda sesli ikaz vermek üzerine kurulu bir sistemdir. Dedektör ancak bir uyaran tarafından uyarıldığı zaman reaksiyon gösterir. Diğer türlü durumlarda sistemin çalışması teknik bir problem demektir. Dedektör, kullanıldığı yere bağlı olarak ya mekanın içerisinde bulunanları ikaz eder ya da alarm izleme merkezi kurulmuş ise bu merkeze sinyal gönderir.
İnsanlar oturdukları ya da bulundukları mekânlarda kendilerini güvende hissetmek isterler. Bu kapsamda bulunulan mekânda duman dedektörü bulunması insana güven hissi verir. Medyadan takip edildiğinde, özellikle kış aylarında insanların uyku halinde iken karbonmonoksit zehirlenmesi sonucu vefat ettiklerini takip etmeyenimiz yoktur. Duman dedektörü kullanılması bu tür üzücü olaylarla karşılaşmamak için sizin ve ailenizin güvenliği maksadıyla alınması gereken tedbirlerin başında gelir. Bu tür basit tedbirler, yangına derhal müdahale edilmesine imkân sağlayacağı gibi yangından kaçmak için de vakit kazanılması anlamına gelmektedir. Duman dedektörünün montajı ise sanılanın aksine son derece basittir.
Duman dedektörü yangına karşı tedbir kapsamında tasarlanmış, can ve mal güvenliğinin teminatı olan bir cihazdır; fakat cihazın yanlış alarm sonucunda, kapatılması gereken durumlarla da karşılaşılabilir. Cihazın kapatılması için gereken süre insanların panik havasına kapılmaması için çok kısa tutulmalıdır. Cihazı kapatma işlemi kontrol paneline doğru şifrenin girilmesi ile gerçekleştirilebileceği gibi eğer kurulu ise alarm izleme merkezi tarafından da doğrudan gerçekleştirilebilir.