Elektrik tesisatının hayati önem taşıyan parçalarından biri olan kaçak akım rölesi, tesisata oluşabilecek kaçak akımını önleme noktasında önemli bir rol oynar. Peki, kurulumu uzmanlık isteyen kaçık akım rölesi nasıl bağlanır? Her şeyden önce kaçak akım rölesi bağlanırken tesisatın bağlantı özelliklerine dikkat edilmelidir. 300 mA KAR bağlantısı veya 30 mA KAR bağlantısı olmak üzere iki çeşit bağlantı tipinden söz etmek mümkündür. Her iki tür özelinde, kaçak akım rölesinin nasıl bağlandığına göz atalım.
Elektrik tesisatının elektrik kaynağı 3 fazlı ise trifaz kaçak akım rölesi kullanımı ideal bir seçenektir. Genellikle asansör ya da dükkan için kurulan elektrik tesisatında trifaz kaçak akım rölesi kullanılır. Dördü giriş, dördü çıkış olmak üzere toplam 8 bağlantıya sahiptir. Kaçak akım rölesinin üst kısmında; biri nötr olmak üzere 3 adet ana elektrik şebekesine ait giriş bağlantı noktası, alt kısmında ise biri nötr olmak üzere elektrik tesisatına bağlanan 3 adet çıkış noktası bulunur.
Elektrik tesisatının elektrik kaynağı tek fazlı ise kaçak akım rölesi nasıl takılır? Bu durumda monofaz kaçak akım rölesi kullanılmalıdır. Röle çeşidi, ikisi giriş ikisi de çıkış olmak üzere 4 adet bağlantı noktasına sahiptir. Rölenin üst kısmında bir nötr ve biri giriş; alt kısmında ise bir nötr ve birisi çıkış olan bağlantı noktalarından tesisata bağlanır.
Basit bir çalışma mantığına sahip olan kaçak akım rölesi, içerisinde toroidal ölçüm transformatörü bulundurur. Transformatörün içerisinde faz ve nötr iletkenleri yer alır. Eğer sistemde herhangi bir elektrik kaçağı yok ise eşit miktarda ve zıt yönlü akım taşır ve bu da transformatördeki toplan akım değerini sıfıra eşitler. Bu durumda transformatörde herhangi bir manyetik akı bulunmaz. Faz ve nötr arasında sürekli olarak akım farkını ölçmekle görevli olan transformatör herhangi bir nedenle akım farkı oluştuğunda hattı keser ve fazla akımın toprağa geçmesini sağlar. Sistem üzerinde herhangi bir enerji kaçağı varsa normalde kapalı olan ana bağlantının açılmasını sağlar ve elektrik sistemini kesecek enerjiyi oluşturur.
Elektrik ile çalışan tüm cihaz ve aletler, çalışma sırasında atık akım meydana getirir. Kaçak akım olarak da adlandırılan elektrik akımının toprak hattı ile elektrik tesisatından uzaklaştırılması hayati önem taşır. Elektrik kaçağının 30mA üzeri olması insan sağlığını tehdit eder ve elektrik tesisatının kullanıldığı yapılarda yangına sebep olabilir. Toprak hattı direncinin yüksekliği gibi nedenlerden dolayı bazı durumlarda kaçak akım elektrik tesisatından uzaklaştırılamayabilir. Böyle durumlarda ana elektrik bağlantısını keserek kaçak akımı durduran sigorta tipine kaçak akım rölesi denir. Peki, elektrik akımı ölçme cihazları arasında yer alan kaçak akım rölesi ne işe yarar? Kaçak akım röleleri 300mA ve 30mA olmak üzere iki çeşit üretilir. Eğer faz ve nötr arasındaki kaçak akım değeri kullanılan rölenin kapasitesinin üzerindeyse atar ve sisteme gelen ana elektriği keserek olası yangın riskini ortadan kaldırır. Ayrıca bu sistemler, insan hayatını koruyucu bir rol oynar.
Kaçak akım rölesi elektrik sistemine bağlandıktan sonra, üzerinde yer alan test butonu yardımıyla çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Eğer röle sisteme ters bağlandıysa ve test edilmeden kullanılırsa sistem kısa devre yapar ve hem şaltere hem de elektrik sistemine zarar verebilir. Elektrik ile çalışan tüm cihazlarda geri dönüşü olmayan hasarlara yol açabilir. Peki, kaçak akım rölesi nasıl devre dışı bırakılır? Kaçak akım rölesini bağlantı noktalarından sökerek devre dışı bırakabilirsiniz. Ancak bu işlemin, konusunda uzman bir elektrikçi tarafından yapılması gerekir.